डि.एस.पी. कसे बनावे? | How to become D.S.P. in Marathi | DSP full Form in Marathi

डि.एस.पी. कसे बनावे? | How to become D.S.P. in Marathi | DSP full Form in Marathi

आपण डि.एस.पी. कसे बनावे? किंवा डि.एस.पी. / पोलीस अधिकारी मध्ये करिअर करण्यासाठी उपयुक्त माहितीचा शोध घेत आहेत का? जर आपले उत्तर “हो”असेल तर, आपण अत्यंत योग्य ब्लॉग साईड वर आले आहेत. या लेखात आपण बघणार आहोत कि “डि.एस.पी. कसे बनावे (How to become D.S.P.)?” 

 डि.एस.पी.  कोण असतो? |Who is D.S.P. in Marathi 

संबंधित राज्याद्वारे आयोजित राज्य आणि संघ लोकसेवा आयोगाची परीक्षा उत्तीर्ण झाल्यानंतर राज्य सरकारद्वारे पदाचे वाटप केले जाते. पोलीस अधीक्षक किंवा एसपी यांच्या नियुक्तीनंतरचा हा सर्वोच्च दर्जाचा अधिकारी आहे.

डि.एस.पी. हा कायद्याची अंमलबजावणी, लोकांचे हक्क आणि समाजात शांतता प्रस्थापित करणे याकडे लक्ष द्यावे लागते. समाजात घडणाऱ्या सर्व प्रकरणांची योग्य काळजी घेण्यासाठी आणि आवश्यक असल्यास योग्य मार्गदर्शन, तपासणी करण्यासाठी पोलिसांना हुशार, चाणाक्ष आणि लवचिक असाव लागत. 

डि.एस.पी. म्हणून, त्यांना अनेक जबाबदाऱ्या देण्यात आल्या आहेत आणि ते त्यांच्या वरिष्ठांना आणि त्यांच्या कृतींसह जनतेलाही जबाबदार आहेत. त्यांना सहाय्यक पोलीस आयुक्त असेही म्हणतात. 

काही पदोन्नतीनंतर, त्यांना भारतीय पोलीस सेवेत म्हणजे IPS (Indian Police Service – भारतीय पोलीस सेवा) या पदावर बढती दिली जाते (हि माहिती राज्य लोकसेवा आयोगाची [SPSC / MPSC] परीक्षा उत्तीर्ण झालेल्यांनी डि.एस.पी. कसे बनावे? यांचासाठी उपयुक्त आहे)

डि.एस.पी. चे पूर्ण रूप DSP full Form

पोलिस उपअधीक्षक यांना संक्षिप्त रूपात डी. एस. पी. [ DSP full Form DSP – Deputy Superintendent of Police – ] असे म्हणतात. 

हे राज्य स्तरावरील अत्यंत प्रतिष्ठित आणि प्रतिष्ठित पदांपैकी एक आहे. पोलिस उपअधीक्षक किंवा डीएसपी हे राज्यातील पोलिस दलाचे प्रमुख आहेत आणि राज्याचे नियम आणि प्रक्रिया लक्षात घेऊन सर्व आवश्यक निर्णय घेतात.

डि.एस.पी. म्हणुन करिअर करण्यात स्कोप आहे का?

डि.एस.पी. हा करिअरचा एक उत्तम पर्याय आहे. डि.एस.पी. एक सरकारी नौकरी असल्याने भविष्यात बेरोजगार होण्याची काळजी नाही. 

डि.एस.पी. मध्ये करिअर ला जितके अधिक वाव आहे त्याहून अधिक समाजात सकारात्मक आमूलाग्र बदल घडवून आणण्याची संधी डि.एस.पी. बनल्यावर मिळते. यामुळे डि.एस.पी. म्हणून करिअर करण्यात चांगला स्कोप आहे. 

डि.एस.पी. कसे बनावे (How to become D.S.P. in Marathi)-

तुम्हाला भारतात डि.एस.पी. व्हायचे असेल, तर तुमच्या कडे दोन पर्याय आहेत. पहिला म्हणजे संघ लोकसेवा आयोगाची CSE ची परीक्षा उत्तीर्ण करणे आणि दुसरा मार्ग आहे राज्य लोकसेवा आयोग मार्फत परीक्षा उत्तीर्ण करणे. 

A. संघ लोकसेवा आयोगाची (UPSC) CSE ची परीक्षा उत्तीर्ण करून डि.एस.पी. कसे बनावे? हे बघू 

तुम्ही संघ लोकसेवा आयोगाने घेतलेली परीक्षा  (UPSC) CSE उत्तीर्ण व्हावी. ही परीक्षा उत्तीर्ण झाल्यानंतर उमेदवार भारतात डि.एस.पी. होतो. प्रोबेशनरी ट्रेनिंग पूर्ण केल्यानंतर त्याला/तिला डि.एस.पी. म्हणून नियुक्त केले जाते.

आता हे स्पष्ट झाले आहे की डि.एस.पी. होण्यासाठी तुम्हाला आधी आय.पी.एस. अधिकारी बनावे लागेल. आय.पी.एस. अधिकारी होण्यासाठी तुम्ही केंद्रीय लोकसेवा आयोगाद्वारे आयोजित नागरी सेवा परीक्षेसाठी (UPSC CSE) पात्र असणे आवश्यक आहे. यूपीएससी परीक्षेसाठी अर्ज करण्यासाठी तुम्ही काही निकषांसाठी पात्र असणे आवश्यक आहे.

तुम्हाला डि.एस.पी. होण्यासाठी आणि यूपीएससी पात्रता निकष–

डि.एस.पी. होण्यासाठी तुम्हाला काही निकष पात्रता पार करणे आवश्यक आहे. पात्रता निकष हे आहेत – राष्ट्रीयत्व, शैक्षणिक पात्रता, वयोमर्यादा. 

आता आपण खाली प्रत्येक गरजेचे तपशील पाहू यासाठी अर्ज करण्यासाठी पात्रतेचे निकष जाणून घ्यायचे आहेत का?, मग ते खाली वाचाल. तसेच, यूपीएससी परीक्षे शिवाय तुम्ही डि.एस.पी. होऊ शकता. ते कशे ? यासाठी का लेख शेवटपर्यंत वाचत रहा. आपल्याला सर्व माहिती वाचायला मिळेल.

१. पात्रता निकष–राष्ट्रीयता

DSP होण्यासाठी इच्छुक उमेदवार हा भारताचा नागरिक असावा.

२. वयोमर्यादा –

कॅडेट उपनिरीक्षक प्रशिक्षणार्थी होण्यासाठी वयोमर्यादा 21-25 वर्षे आहे.

श्रेणीनुसार वयाची सूट खाली सूचीबद्ध केली आहे.

३. डि.एस.पी. होण्यासाठी आवश्यकता पात्रता निकष असणे आवश्यक आहे –

राष्ट्रीयत्व, शैक्षणिक पात्रता, वयोमर्यादा. आता आपण खाली प्रत्येक गरजेचे तपशील पाहू या.

श्रेणी आणि वय विश्रांती:-

SC/ST/OBC साठी- ५ वर्षे

माजी सैनिकांसाठी – ३ वर्षे

एनसीसी कॅडेट कॉर्प्स प्रशिक्षकासाठी- ५ वर्षे

४. शैक्षणिक पात्रता–

डि.एस.पी. होण्यासाठी उमेदवाराकडे कोणत्याही अधिकृत विद्यापीठातून पदवीधर असणे आवश्यक आहे.

B. राज्य लोकसेवा आयोगाची (SPSC) ची परीक्षा उत्तीर्ण करून डि.एस.पी. कसे बनावे?- 

आता UPSC शिवाय DSP कसे व्हायचे? ते समजून घेऊ. आय.पी.एस. अधिकारी न बनता डि.एस.पी. होण्याचा हा दुसरा मार्ग आहे. त्यासाठी तुम्हाला SPSC [State Public Service Commission] क्रॅक करणे आवश्यक आहे. SPSC म्हणजे काय ते समजून घेऊया?

SPSC म्हणजे काय :-

SPSC म्हणजे राज्य लोकसेवा आयोग (State Public Service Commission). ही एक नागरी सेवा परीक्षा आहे जी भारतातील प्रत्येक विशिष्ट राज्याद्वारे घेतली जाते. उदाहरणार्थ, महाराष्ट्रात राज्य नागरी सेवा परीक्षा MPSC परीक्षा म्हणून ओळखली जाते.

जो पर्यंत या परीक्षेच्या अभ्यासक्रमाचा संबंध आहे तो पर्यंत परीक्षेचा पॅटर्न आणि अभ्यासक्रम यूपीएससी परीक्षेसारखाच आहे. SPSC च्या अभ्यासक्रमात केवळ राज्य इतिहासाची आणि राज्याचा भूगोल या विषयांची भर पडलेली आहे. या परीक्षेतील एकूण पेपर्सची संख्या यूपीएससी परीक्षेपेक्षा कमी आहे.

डि.एस.पी.  पदोन्नती–

राज्य स्तरावर डि.एस.पी. म्हणून काही पदोन्नती झाल्यानंतर, तुम्हाला भारतीय पोलिस सेवेत पदोन्नती दिली जाईल जी IPS आहे आणि कोणत्याही विशिष्ट राज्याऐवजी भारताच्या कोणत्याही भागात बदली केली जाऊ शकते.

ज्या उमेदवाराने काही पदोन्नतीनंतर उपनिरीक्षक पद प्राप्त केले आहे त्याला डि.एस.पी. पद मिळू शकते.

LIC Agent Information In Marathi

रोजगार क्षेत्र–

डि.एस.पी. म्हणून तुम्ही फक्त राज्य सरकारसाठी काम करू शकता. आयपीएस पदावर बढती मिळाल्यानंतर तुम्ही केंद्र सरकारसाठीही काम करणार आहात. पोलिस उपअधीक्षक म्हणून नोकरी मिळविण्यासाठी राज्य लोकसेवा आयोगाची परीक्षा घेते.

भरतीसाठी जबाबदार एजन्सी–

डि.एस.पी. फक्त केंद्र किंवा राज्य सरकारे नियुक्त करू शकतात. कोणत्याही खाजगी प्राधिकरणाकडे डि.एस.पी. ची भरती करण्याची क्षमता किंवा अधिकार नाही. केंद्र आणि राज्य सरकार वेगवेगळ्या पदांसाठी पोलिसांची नियुक्ती करण्यासाठी परीक्षा घेतात.

संबंधित वेबसाइट्सवर परीक्षांविषयी सर्व माहिती आणि सूचना असतात. उमेदवाराने सर्व परीक्षा सूचनांसह स्वतःला अपडेट केले पाहिजे जेणे करून ते त्यासाठी अर्ज करू शकतील.

DSP ची भूमिका आणि जबाबदाऱ्या (Role & Responsibilities of DSP in Marathi)-

डि.एस.पी. म्हणून तुम्हाला लोकांच्या सुरक्षेची काळजी घ्यावी लागेल आणि जनतेच्या कल्याणासाठी सर्व जबाबदाऱ्या घ्याव्या लागतील.

DSP च्या काही जबाबदाऱ्या खाली नमूद केल्या आहेत–

• कायदा व सुव्यवस्था राखण्यासाठी तो/ती जिल्ह्याचा संपूर्ण प्रभारी म्हणून जबाबदार असतात.
• तो/ती त्यांच्या अखत्यारीतील पोलीस स्टेशनवर लक्ष ठेऊन असतात.
• त्या/तिला जनतेच्या नागरी हक्कांची काळजी ठेवावी लागते.
• तो/ती जिल्ह्यात घडणार्‍या गुन्ह्यांकडे लक्ष देतो आणि प्रकरणे सोडवण्यासाठी आवश्यक ती पावले उचलतो.
• विभागामध्ये शांतता राखण्यासाठी तो/ती त्यांच्या अधीनस्थ असलेल्या टीममध्ये काम करतो.
• त्याला/तिने राजकारण्यांना आवश्यक असलेले पोलीस बळ देऊन त्यांच्या सुरक्षिततेची काळजी घ्यावी लागते.
• कोणतीही केस सोडवण्यासाठी त्याला/तिला DGP किंवा DCP सारख्या वरिष्ठांसोबत काम करावे लागते.

डि.एस.पी.  चे वेतन काय असते?

डि.एस.पी. पोलीस वेतन आणि इतर पोलीस सेवा खाली सूचीबद्ध आहेत.

जॉब प्रोफाइल आणि पगार भारतीय रुपी मध्ये–

• DSP/सहाय्यक आयुक्त:- रु. १५,६०० – रु. 39, 300 प्रति महिना
• उपनिरीक्षक:- रु. ९,३०० – रु.३४,८०० प्रति महिना
• एसपी/एएसपी:- रु. ७०,००० – रु. १,०९,२०० प्रति महिना
• सर्कल इन्स्पेक्टर:- रु. १५,६०० – रु. ३९,१०० प्रति महिना

(अलीकडील सुधारित बदलानुसार संदर्भित पदाच्या वेतनात वाढ करण्यात आलेली आहे.)

डि.एस.पी. चे इतर लाभ आणि भत्ते:-

डि.एस.पी. ला त्याच्या सेवेच्या वेळी मिळणारे लाभ आणि भत्ते खाली नमूद केले आहेत.

• डि.एस.पी. आणि इतर कर्मचाऱ्यांना निवासस्थान देण्यात येते. 
• कामाच्या ठिकाणी पोहोचण्यासाठी वाहन चालकासह वाहन उपलब्ध करून दिले जाते. 
• कोणतीही दुर्घटना घडल्यास पती-पत्नीला पेन्शन दिली जाते. 
• अधिकृत टूरच्या वेळी, व्यवस्था ७/५ -स्टार हॉटेल्स मध्ये केली जाते.
• वीज आणि दूरध्वनी बिले शासनाकडून दिली जातात.
• त्यांना स्वयंपाकी आणि सुरक्षा रक्षक यांसारखे घरगुती मदतनीस देखील मिळतात.

डि.एस.पी. बनण्यासाठी कोणत्या-कोणत्या घटकांची माहिती असणे गरजेचे आहेत, याची सविस्तर माहिती आपण या लेखात पहिले आहे. जसे कि, ” डि.एस.पी. कोण असतो?, डि.एस.पी. म्हणुन करिअर करण्यात स्कोप आहे का?, डि.एस.पी. कसे बनावे?, डि.एस.पी. चे वेतन काय असते?,  इत्यादी “

या साध्या मार्गदर्शक लेखाबद्दल तुम्हाला काही शंका असल्यास तुम्ही आपले विचार कमेंट बॉक्समध्ये टिप्पणी देऊन मला विचारू शकता.